Cin-cin, sve najbolje!, nazdravljalo se još jednoj novoj godini, tradicionalno šumećim pjenušavim vinima, u kopreni mjehurića koji pršte iz visokih čaša. A jeste li se ikada upitali zašto baš pjenušac za tu prigodu? Neke stare priče govore da je razlog tomu prasak pri otvaranju boce. Pjenušava vina sadrže ugljični dioksid, što mućkanjem boce naglo izbacuje čep, stvarajući poznati prasak koji donosi sreću pa su pjenušci simbol sreće i dobar predznak za uvod u novu godinu. U prošlosti se još vjerovalo da zvuk tog praska plaši zle duhove i tako čisti okoliš od negativnih utjecaja. Zato taj prasak izaziva pljesak i srdačne čestitke. Neki su vjerovali i da će se oni koje udari čep iz boce pjenušca vjenčati u toj godini. A zlatna boja tog pića u visokim čašama simbolizira bogatstvo i blagostanje kada se pjenušcem nazdravlja početak nove godine.

Simbol sreće i blagostanja

Pjenušci su postali nezaobilazni i na drugim većim slavljima, vjenčanjima, rođendanima, maturalnim zabavama i proslavama diplome, na porinuću brodova, proslavi pobjeda u utrci Formule 1 itd. A danas se u vrhunskoj gastronomiji uvriježilo da se ta raznovrsna elegantna pjenušava vina poslužuju uz različite sljedove na meniju. I sasvim logično, kako je rasla potrošnja pjenušavih vina, osobito u Istri, najrazvijenijoj hrvatskoj vinskoj regiji, ljubiteljima vina nameće se pitanje koja pjenušava vina odabrati, osobito u dnevnoj ponudi u nekom prestižnom ugostiteljskom objektu ili direktno u vinariji.

Odgovore nudi nedavno objavljeno luksuzno izdanje vinskog vodiča "Pjenušava Istra", autora Umberta Pellizona, umjetničkog fotografa iz Muggie (Italija), i Glauca Bevilacque, predsjednika Skupštine Zajednice Talijana Novigrada koji potpisuje tekstualni dio knjige. Riječ je o edukativnom i privlačnom štivu na tri jezika, hrvatskom, talijanskom i engleskom, koje uz predgovor Franka Lukeža predstavlja jedinstven pjenušavi vinski brevijar, iznimne umjetničke vrijednosti, povezujući vinare, njihova čuvena pjenušava vina i lokalne specifičnosti tla na kojima rastu istarski vinogradi. Pa i ako niste istančan ljubitelj pjenušavih vina, ovaj vodič treba imati radi čuvanja tradicije i enološke povijesti Istre.

U razgovoru s autorima knjige Pellizonom i Bevilaquom u blagdanskom ozračju između Božića i Nove godine doznajemo da ideja o knjizi potječe iz doba pojave pandemije covida-19 u 2020. godini. Vrijeme socijalne izolacije odlučili su produktivno iskoristiti, uložiti svoje intelektualne i umjetničke sposobnosti i iznimno znanje iz enologije u malo remek-djelo.

Predgovor potpisuje Franko Lukež, a počinje od nastanka prvog pjenušca koji je proizveo slijepi benediktinski redovnik, cijenjeni vinski stručnjak Dom Pieree Perginon, otac šampanjaca iz središta francuske regije Champagne i to još u 17. stoljeću. Iako postoji znatna razlika između šampanjaca i pjenušavih vina, a tema ove knjige su istarska pjenušava vina, Lukež spominje i prvi hrvatski pjenušac u Slatini, a prva takva vina u Istri smješta u doba Napoleonovih osvajanja, između 1805. i 1813. godine.

Od Peršurića do Vinistre

Lukež opisuje sorte od kojih se pjenušci proizvode pa doznajemo da se u Istri prvotno rabila najviše malvazija, što je logično s obzirom na terrior (rodni kraj grožđa), ali danas se ta paleta jako raširila pa se proizvode i od uobičajenog chardonnyja i pinota te refoška, merlota, borgonje, plavine, sauvignon blanca, momjanskog i porečkog muškata, muškata ruže… Upoznaje nas Lukež i s načinom sekundarne fermentacije, odnosno metodama proizvodnje pjenušca: tradicionalnom metodom Champenoise (vrenje u bocama) ili Charmat metodom (vrenje u tankovima). Ova prva klasična metoda je svakom vinaru potvrda njegova enološkog umijeća. Ima i rijetkih koji koriste tzv. ruralnu ili ancestralnu metodu proizvodnje pjenušca koja je vrlo zahtjevna.

Dio uvodnika posvećen je prvom etabliranom istarskom proizvođaču pjenušca Đordanu Peršuriću iz seoceta Peršurići, koji je svoje prvo pjenušavo vino proizveo potkraj 80-ih godina prošloga stoljeća i danas ima 11 etiketa pod brendom Misal. Velik je značaj i festivala vina Vinistre za promociju istarskih pjenušaca, koji se odlikuju različitim okusima, od izražene mineralnosti do svježih i elegantnih okusa, ovisno o sorti grožđa i lokalitetu, četirima zemljanim podlogama istarskih vinograda, bijeloj, sivoj, crnoj i crvenoj zemlji.

Vodič abecednim redom predstavlja 35 istarskih proizvođača pjenušavog vina, njihove metode proizvodnje, sorte koje uzgajaju, njihove vinarije i ostala vina koja proizvode, lokalitete i vrste tla na kojima im raste loza. Tu su i kontakt podaci, uz agroturističke objekte u kojima se može objedovati ili prenoćiti.

Umjetničke fotografije

Vodič na 173 stranice, tiskan uz potporu Turističke zajednice Istarske županije, bogato je opremljen umjetničkim fotografijama koje potpisuje Pellizon. Portrete vinara priredio je u crno-bijeloj tehnici upravo da bi istaknuo dokumentaristički pristup temi, unutarnju snagu tih ljudi i prirodan izraz lica, ocrtavši karaktere tih marljivih vinara što mukotrpno, ali s ljubavlju grade svoj suodnos sa zemljom.

U ovom vinskom brevijaru (p)opisano je impozantnih 75 zavodljivih pjenušaca uz preporuke kako ih upariti s određenim jelima, desertima ili se jednostavno osvježiti njima u nekoj prigodi kad vam se učini da će vas njihova perlaža i čarobni mjehurići zavodnički hipnotizirati i taj trenutak učiniti posebnim. "Pjenušavo vino razveseli ljude čim ga vide", rekla je američka vinska kritičarka Maria Hunt, prenose autori ovog vodiča.

Koja se pjenušava vina mogu kušati u Istri i gdje?

1. AB Vina Anđelo Brčić, Brčići, Nova Vas Porečka. Milena, brut, Charmat metoda (malvazija)

2. Vina Anđelini, središnja Istra, Pazin. D' Angelo, extra brut, Charmat metoda (malvazija, chardonnay, muškat žuti)

3. Vina Babos, Vodnjan. Babos, brut, Charmat metoda (malvazija). Babos Rose', extra dry, Charmat metoda (muškat ruža)

4. Vina Bertoša, Kaldir, Motovun. Rose', brut, nature, klasična metoda (sivi pinot i teran)

5. Vina Capo, Brtonigla. Oro d' Istria Perla bianca, extra dry, Charmat metoda (sivi pinot i malvazija, crni pinot i chardonnay). Oro d' Istria Villa Fernetti, brut, Charmat metoda (crni pinot, sivi pinot, malvazija i chardonnay)

6. Vina Cattunar, Nova Vas, Brtonigla. Senator, brut, ancestralna ili ruralna metoda (bijeli momjanski muškat). Senator, brut, klasična metoda (istarska malvazija). Senator Rose', sec, ancestralna metoda (muškat ruža). Senator Rose', brut, acestralna metoda (teran)

7. Vina Clai, Krasica, Buje. Clai Pjenušac, rose', brut nature, klasična metoda (plavina, chardonnay i malvazija)

8. Vina Coronica, Koreniki, Umag. CO due, extra brut, klasična metoda (malvazija)

9. Vina Cuj, Farnažine, Umag. Scoltime, extra brut, blanc de balanc, klasična metoda (malvazija)

10. Vina Degrassi, Bosco grande, bujski brežuljci. FernÉ, brut nature, klasična metoda (chardonnay), FernÉ Riserva, brut nature, klasična metoda (chardonnay ), Lilith, brut nature, klasična metoda (pinot crni i chardonnay) i La Vie en Rose', brut nature, klasična metoda (teran i refošk)

11. Vina Duvilio Zigante, Kostajnica, Grožnjan. Vero Blanc, brut, klasična metoda (malvazija). Vero Aurora, rose', extra dry, klasična metoda (teran i berzamin) i Chloe, brut, Charmat metoda (chardonnay)

12. Vina Fiore, Seget, Umag. Campo, extra dry, Chramat metoda (malvazija)

13. Vina Franc Arman, Narduči, Vižinada. Perla Bianca, brut, Charmat metoda (malvazija)

14. Vina Franković, Santa Lucia, Buje. Stella, brut, Charmat metoda (malvazija, sauvignon bijeli i chardonnay)

15. Pjenušci Grbac, Vrh, Buzet. Butilija Bijelo, brut, klasična metoda (malvazija). Butilija Roze, brut, klasična metoda (teran). Butilija Crno, brut, klasična metoda (teran)

16. Vina Koquielicot, Gračišće. Kontempo, zero dosé, klasična metoda (chardonnay) i Luna, extra brut, klasična metoda (chardonnay). Francusko-hrvatska obitelj: Olivier dolaskom u Istru počinje ostvarivati svoje snove. Proizvodi vina od istarskih sorti u francuskom stilu!

17. Vina Legovina, Kaštelir. Legovina Malvazija Perlata, brut, Charmat metoda (malvazija)

18. Vina Leonardo Plačić, Djala, Novigrad. Giovanni Blanc, brut, Charmat metoda (teran i malvazija) i Giovanni Rosé, brut, Charmat metoda (teran i merlot)

19. Vina Matošević, Krunčići, Sv. Lovreč Pazenatički. Barely Legal, brut nature, blanc de balncs, klasična metoda (chardonnay i malvazija)

20. Vina Medea, Medulin. Medea, brut, Charmat metoda (malvazija)

21. Vina Memento Moris, Krnica, Marčana. Lea, brut, klasična metoda (malvazija, chardonnay i pinot sivi) i Young Punk, ancestralna metoda (malvazija)

22. Vina Meneghetti, Bale. Meneghetti Classic, brut, klasična metoda (pinot bijeli i chardonnay). Meneghetti Rosé, brut, klasična metoda (pinot crni, chardonnay i pinot bijeli). Meneghetti Riserva, brut, klasična metoda (pinot crni, chardonnay i pinot bijeli)

23. Vina Monterosso, Crveni Vrh, Savudrija. Monteclassico, brut nature, klasična metoda (malvazija) i Monteclassico Rosé, brut nature, klasična metoda dobivena od neuobičajene sorte grožđa u nas, Monte Pulciano d' Abruzzo!

24. Peršurić, Peršurići, Višnjan. Vinariju vode sestre Ana i Katarina čuvajući tradiciju proizvodnje pokojnog oca Đordana. Proizvode isključivo pjenušce, po klasičnoj metodi, a ima i nešto inovativnih proizvoda. U širokoj paleti od 11 pjenušaca nude: Misal Blanc, brut nature (chardonnay), Misal Prestige, extra brut (chardonnay, crni pinot i dodaci malvazije), Misal Blanc de noirs, brut (pinot crni), Misal Royal, brut rosé (pinot crni), Misal Millenium, brut (malvazija i dodaci chardonnaya), Misal Istra, brut (malvazija od vina iz tri različite berbe, odležanih u hrastovim bačvama!), Misal Noir, brut, izražene vinske arome i snage, Misal Rosé, sec, preporučljiv ženama, Misal Rouge, demi sec (teran, malvazija i muškat ruža porečki), Misal Amor, demi sec (bijeli muškat) i novost iz tvrtke Misal Šinjorina (demi sec), pogodan za pripremu koktela

25. Vina Pervino, Sv. Servul, Novigrad. Pervino, brut, klasična metoda (malvazija)

26. Vina Pilato, Lašići, Vižinada. Principe, extra brut, klasična metoda (malvazija, chardonnay i pinot bijeli)

27. Vina Prelac, Momjan. Blanc & Noir, brut, Charmat metoda (pinot crni, malvazija i chardonnay)

28. Vina Ravalicco, Nova Vas, Brtonigla. Brighi, brut, Charmat metoda (chardonnay) i Brighi Rosé, brut, Charmat metoda (pinot sivi)

29. Vina Romeo, Nedešćina, Sv. Nedjela, Labin. Romeo, brut, Charmat metoda (malvazija)

30. Vina Roxanich, Motovun. Les Petites Bulles Istriennes, brut nature, klasična metoda (borgonja), Les Bulles Blanc, brut nature, klasična metoda (malvazija) i Les Bulles Rosé, brut nature, klasična metoda (teran)

31. Vina San Tommaso, Golaš, Moncalvo Bale. Vinariju vodi vlasnica enologinja Janja Debeljuh. Moncalvo 13, brut, Charmat metoda (chardonnay)

32. Vina Tomaz, Motovun. Rosé, cuvée, extra dry, Charmat metoda (teran, crna malvazija i merlot) i Pier, extra brut, blanc de noir, klasična metoda (teran)

33. Vina Trapan, Šišan, južna Istra. Che, extra brut, klasična metoda (teran), vrlo pogodno za vegetarijanski meni!

34. Vina Veralda, Kršin, Brtonigla. Xstrian, rosé, brut, klasična metoda (teran), Brut Nature, klasična metoda (teran i malvazija), Blanc de Noir, brut (teran) i Pét-Nat, prirodno nefiltrirano pjenušavo vino (teran). Pjenušac rosé proglašen je pobjedničkim ATP vinom na 30. tenis turniru Plava Laguna Croatia Open u Umagu

35. Vino Veritas, Kaštel, Buje. Vino degli Angeli, brut, blanc de noirs, Charmat metoda (teran, refošk i merlot), Bacco, doux, blanc de blancs, Charmat metoda (muškat Italic, muškat Canelli i istarski muškat), Il Nostro, brut, Charmat metoda (Monte Pulciano d' Abruzzo i teran), Il Nostro Rosa, brut, Charmat metoda (merlot)

Povezane vijesti

• Enoteka: Plava Grimalda i Portageza Selection
• TRKA NA PRSTENAC: Predstavljen pjenušac "Prstenac"
• Ivan Damjanić izgradio vinski podrum nove generacije vrijedan 20 milijuna kuna