Nema više vode u Europi i mi ljudi pijemo krv, užasne istine poje nam prije stotinjak ljeta naš pjesnik Srečko Kosovel. Glede budućnosti, poslušaj: njeni fašistički sinovi jedrit će prema svjetovima nove prahistorije: nemilosno nam poje prije pedesetak ljeta još jedan naš pjesnik, Pier Paolo Pasolini. Pobožan je narod i uvinuti su u njega repovi; nema iskrenosti u očima i vucaranje je njegov hod; njuškanje je posao njegov i bogata mu je plaća; nema ni mjesta među njima i kažnjiva je moja riječ; gutam misli i zagušit će me stid. Poje još jedan naš pjesnik Janko Polić Kamov prije ljeta sedamnaest-i-stotinu.

Stoljeća suživota

Da, naši pjesnici, jedan Slovenac s Krasa, jedan Furlan i Talijan, jedan Hrvat. To je naših (barem) sedam stoljeća suživotnoga života, prije nego su nam mozak popile svrake nacionalizama. Stoga njihove eliksirne stihove, spasonosne, ako znamo i želimo čitati, pročitati i naučiti ih živjeti, ovdje donosim prozno presložene (ne baš dobra mjera s moje strane, ali andragoška svakako) tri pjesme naših triju   giganata.

Kosovel: "Vse je ekstaza, ekstaza smrti! Zlati stolpovi zapadne Evrope, kupole bele - vse je ekstaza! vse tone v žgočem, rdečem morju;sonce zahaja in v njem se opaja tisočkrat mrtvi evropski človek. - Vse je ekstaza, ekstaza smrti. - Lepa, o lepa bo smrt Evrope; kakor razkošna kraljica v zlatu legla bo v krsto temnih stoletij, tiho bo umrla, kot bi zaprla stara kraljica zlate oči. - Vse je ekstaza, ekstaza smrti. - Ah, iz oblaka večernega (zadnjega sla, ki oznanja Evropi še luč!) lije kri v moje trudno srce, joj, in vode ni več v Evropi in mi ljudje, pijemo kri, kri iz večernih sladkih oblakov.

- Vse je ekstaza, ekstaza smrti. - Komaj rojén, že goriš v ognju večera, vsa morja so rdeča, vsa morja polna krvi, vsa jezera, in vode ni; vode ni, da bi pral svojo krivdo, da bi opral svoje srce ta človek, vode ni, da pogasil bi z njo žejo po tihi, zeleni jutranji prirodi. In vse je večer in jutra ne bo, dokler ne umremo, ki nosimo krivdo umiranja, dokler ne umremo poslednji ... Joj, v to pokrajino, še v to zeleno, rosno zeleno pokrajino, še v to, sonce večerno, boš zasijalo s pekočimi žarki? Še v to? Morje preplavlja zelene poljane, morje večerne žgoče krvi, in rešitve ni in ni, dokler ne padeva jaz in ti, dokler ne pademo jaz in vsi, dokler ne umremo pod težo krvi. Z zlatimi žarki sijalo bo sonce na nas, evropske mrliče".

Pasolini: "Quanto al futuro, ascolti: i suoi figli fascisti veleggeranno verso i mondi della Nuova Preistoria. Io me ne staro' la', come colui che sulle rive del mare in cui ricomincia la vita. Solo, o quasi, sul vecchio litorale tra ruderi di antiche civilta', Ravenna Ostia, o Bombay - e' uguale - con Dei che si scrostano, problemi vecchi - quale la lotta di classe - che si dissolvono... Come un partigiano morto prima del maggio del '45, comincero' piano piano a decompormi, nella luce straziante di quel mare, poeta e cittadino dimenticato" "Dio mio, ma allora cos'ha lei all'attivo?..." "Io? - [un balbettio, nefando non ho preso l'optalidon, mi trema la voce di ragazzo malato] - Io? Una disperata vitalita'."

Kamov: "Silovat ću te, bijela hartijo, nevina hartijo; ogromna je strast moja i jedva ćeš je podnijeti; izmičeš se bijesu mojem i blijeda si od prepasti; cjelov na bljedoću tvoju - moji su cjelovi crni. Nema zakona vrhu tebe i umrli su zakoni za me; bježim ih i bijeg je moj strelovit; onud sam prošao, gdje plaze pognute šije, gdje pseta slave orgije i lizanje je njihov blud. Izmičeš se, plašna košutko, i dršćeš ko prvi stid; pomamna je nevinost i ludilo je njezina jeka; mahnit sam, o hartijo, i srdžba mi plamsa u oku. Pobožan je narod i uvinuti su u njega repovi; nema iskrenosti u očima i vucaranje je njegov hod; njuškanje je posao njegov i bogata mu je plaća; nema ni mjesta među njima i kažnjiva je moja riječ; gutam misli i zagušit će me stid. Stani, ljubavi moja, poslušaj bol moju; ti primaš ljudsku riječ i magare još nije razumjelo čovjeka; volovi vuku plug i ropstvo im donaša sijeno; konjče nosi boljara i sjajna je dlaka njegova; bogato se pita krmak i tečno je meso njegovo: vitki su zakoni i oštri i krcate su staje zobi. Ne izmiči se, poljubljena djevojko, nema žene za mene; ne daju se one za nervozne cjelove i napetu put; o nema zlata u mene, ni diploma nema bez njega. Ljubim te, hartijo, i topla je ljubav moja;topla ko moja krv i mahnita ko srdžba moja. Podaj mi se zauvijek - crni su cjelovi moji; crni su cjelovi moji, a rumena je u njima krv".

Tvornica poezije

U Pasolinijevo doba, prije pola stoljeća pokrenuo je tvornicu poezije Zvane Črnja: y los otros ichichos (sjetih se da naše ljude Latinosi zovu tako, ichichos, Ićići, jer nam prezimena mahom završavaju na IĆ). Od tada, Čakavčići kantaju i recitiraju, cile karavane, cili ditinjski maraton tih črnomodrih lastavičic ča nan ga žvrguljaju prez pardona pod krilima časopisa "Modra lasta" i žminjskih maještric-karijatid jur šezdesiet lit. Inšuma, "naša štampa gori gre", i to je esencijalno; ta dičina su ustala stvar naše orijentacije i identifikacije »u prostoru i vremenu«, već se solidno ugnijezdila u bitak čakavskog bića. Ali dobro se tu s nama i u nama gnijezdi i ona "pina varhu vala" Joška Božanića; mnogo barnumskih efekata, estradnog i ceremonijalnog i patriotskog i političkog protoka. Mnogo više nego 1968. i manje selektivnosti, organiziranosti, domišljenosti nego te povijesne 1968. godine, »nulte godine« početaka regeneracija izranjavanog istarskog zavičajnog, hrvatskog, čakavskog nasljeđa.

Ono tadanje pučko i buntovno čakavsko stapanje, jer vrijeme teče, mijenja se i mijenja nas i mi njega mijenjamo, takvi su zakoni dijalektike, kanda jenjava u svojoj kreativnoj buntovnosti, popustljivo očijukaći s mlakim podokničarenjem... mala Nada Peteh (sada Galant) i mala Evelina Rudan, začinjavčice naše mikine z unih vrimen, jur su zdrile poetese i profešoreše. I nova samosvijet doprla u prostore uma iz škrinja znanja i spoznanja, duboko ćute potribu za napritkon, za unin našin korakon-dva vajk sprid nas samih. Jer, zbio se pomak, skok i odskok ponajprije kakvoće; sada Istrom struji duh novih spoznaja, saznanja, duh stvaralački sazrio u umlju novodobnih ovih naših slijednika. Kvaliteta je posrijedi, ono misaono, produhovljeno samooplemenjenje; kvaliteta tada zgusnut u šaku pozvanih i odabranih, kvaliteta koji se izlila i iz kvantitete novoistarske reurbanizacije; se kapi da će košići vajk kantati, ma i čakavčići slažu nove vierše: »Mesec i zviezdi / koliembajo se po noće... / Zač se je proli črni koluor?« (Marta Pamić); »nebo je kalalo / soje črne koltrini« (Andreina Miličić); »zatvorin oči / i čujen vapor / ča partije / nidir daleko, daleko... / u bili svit« (Marija Sanader); »danas je svega / ma, ča će biti sutra?« (Denis Ivančić); »jubin slovo Č / zač moje / najlipše ČA / tako počinje« (Iva Čor); »kroz škure lipe beside / čujem kampanel... Vapor ča gre, gre... / vrime na reloju zlata« (Duško Jelaska); »kalete / na kantun / pjacete« (Cvjetko Štambuk)... Jazzčakavčica Tamara Obrovac slaže vierše, komponira, urbano interpretira sinkope naše pastorale, ča z malih orkeštri, ča jur z velikih u veliken gradu Zagrebu mrež velikih meštri meštrije... Dario Marušić u svoju čakavicu Gornje Bujštine meće poeziju Indijanci merikanskih; »ni te tokalo nidar / da ti ki na nebu stojiš/ ni te tokalo nidar / da si trudan ubloki / med tobon in mani?«...

FASSENDO BALDINI, O "LA CUCARACHA"

La glava de Baldini tanca balun zdolun po Monte Zaro i kanta La Kukarača, La Kukarača. I ča pak pensa Edoardo-glava dokle se tombula zdolun po via Gramaticopolo i zadnji zdihi živlienja se cide ž nje? Tombula i tombula se kako balota glava, i ona je još   Baldini,ma ča pensa, ma ča pensa, ma ča pensa nikad niedan ne dozna. I kad su raketali Banske dvore i tehnodvore televizije na Sljemenu i tulile širene i Zagreb biža u rifudžo; mi fassevo Baldini non savendo che sto fassendo Baldini. La Cucaracha-cha-cha, La Cucaracha; ma ča ga je za jienu stvar? la kukarača-ča-ča, la kukarača-ča-ča; cantar, strucarsse e bailar?

Aj ne!!!

Aeroplani

Iera un zerto Edoardo Baldini Edi El Comandante de La Esquadrilla La Cucaracha da piloti volontarii fascisti en Espana, el mulo Edi dei riconi Polesani Baldini de la via Gramaticopolo numero quattro,suso verso Monte Zaro,che noi S'ciavi ghe vendevino i fraschini a i Baldini. I, mi telefona Edi (ma no el Baldini, ma Edi amico mio de mi) ko san živ - tega martišnjaka devedesietiprvega lita, ki po Zagrebu se na ljude ka'j na diblje golube hita. Mu rečen da san, pur san ga živ, i da ga lipo gledan kako nas mitraljaju: A! A baš lijepo, glumiš Baldinija i ti!

Edoardo Baldini Edi pilota al nove de genaio millenovocentoquarantaquattro nel giacon nero de pele col foulard bianco de seda sul collo sul balconssin col canocial stava cucando i aeroplani 'Mericani co 'na sceggia de bomba ge ga taiado el colo suo de lui ,de Baldini, e la testa sua de lui de Edi Baldini el comandante de la Cucaracha la stava bailando so per strada e cantando; "Le donne non ci vogliono piu bene, perche portiamo la camicia nera, perche ci dicon che siamo da galera", i cila Pula bi ti potle rekla kad biš se prčija, smerdon de un comunslavistatitino z crlenin šćepunon na Prvi Maja po Giardini mrež

Tudeški e Repubblichini: "fa, fa Baldini, moniga, fa Baldini ti, pur fa"!

I ča da ni jušto ta eroplan ča je ubija Baldinija kontraerea zadila i ala oni z Tinjana hi ćapati, iš kurac će banda na motočikletah nas priteći i trk-trk-trk drugovi na noge, smo hi spasili svih piet, i go-go-go svi čisti u bunker spod štierne “Luketinih”, ma ča ni potle lit i lit Merikan Leticiji posla u pismu zlatnu kadinu?!

E, la Cucaracha-ča-ča, ma ča, Baldini je u dva kusa, tilo mu leži na baladuru, glava pak kako burela (ča su naši Talijani Auštrijaki kantali Talijon z Talije na Soči "con teste dei Taliani gioghemo le borele Vittorio Emanuele metemo per bolin"), i se domišlja glava-Baldini piloti Istrijani   ča su kako i uon mrtvi ustali dok se kotrlja niz ulicu Gramaticopolo. Sjeća se, sjeća Baldinijeva otkinuta glava che prima del fascista pilota Baldini iera el Parentin Mussolinijev zračni as Visintini, "Quando saremo a Spalato, ci pianterem la giostra; diremo ai jugoslavi che siamo a casa nostra", e dopo; "La moglie del Negus ha fatto un figlio maschio. Appena aperti gli ochi,ha gridato: Viva il Fascio!", veselo piva tamo ma nebu Visintini, ma ajeroplan su mu Neguši zadili i Porečana nan ubili, u Bišiniji je usta - črvi sve deblji, uon sve tanji; pak zajno za njin pod zemlju u Španji još dva nan Istrijana pilota Triještina komuništa ča lako da hi je z neba vrga doli i posla na nebo jopet gori jušto Puležan Baldini pilota fašišta: Križaj - Slovenec, Kraševec, in Talijan Triestin - Viesoli, "o comunisti, a la riscossa, bandiera rossa, bandiera rossa". Iberija i Etiopija miljardevestotridesetišiestega lita, Balkan i Bosna potle šezdesiet lit, tako da sad ča, i ča potle, kad te to ki pita?

Ok, to van je po uve kantade, za dvi šetimane štijte ča je bilo potle…

Povezane vijesti

• Protestni "mali" izbori
• Zločin s ukorom
• BILJEŠKA IZ GRADSKE SVAKODNEVNICE: Posao i strast